Hak savunucuları raporu: "Terörle ilişkili suç tanımı keyfî biçimde genişledi"

"Sessiz Kalma: Hak Savunucularına Yönelik Yıldırma Politikaları 2015-2021" raporunda, Türkiye'de hak savunucularının yasal ve meşru savunuculuk faaliyetleri nedeniyle şiddet, taciz, tehdit, müdahale gibi çeşitli hak ihlallerine maruz bırakıldığı, söz konusu ihlaller ile hak aramanın önünü kesmek, toplumu sindirmek amacıyla hak savunucularını hedef haline getirildiği belirtildi.

Banu Tuna, Emel Ataktürk, Esra Kılıç, Melis Gebeş ve Özlem Zıngıl tarafından hazırlanan raporda, hak savunuculuğunun engellenmesi başlığı altında Olağanüstü Hal (OHAL) düzenlemelerinin hak savunucularına karşı kullanılması, insan hakları mücadelesinin kriminalize edilmesi, barışçıl protestoların bastırılması, emek mücadelesi ve sendikal hareketlerin sindirilmesinin yanı sıra kadın ve LGBTİ hareketine yönelik saldırılar ön plana çıktı. 

"Gizli tanıkların hiç olmadığına dair kuşkular doğuyor"

Rapora göre, hak savunucuları ağırlıklı olarak teknik takip kayıtları ile gizli tanık ifadelerine dayandırılarak suçlanıyor. Aynı gizli tanığın başka kişilerle ilgili farklı dosyalarda ifade verdiği örnekler olduğu belirtilerek, "Bilhassa mahkeme huzuruna çıkarılmayan gizli tanıkların olduğu durumlarda, bu kişilerin fiilen hiç olmadığına dair ciddi kuşkular doğuyor" denildi.

Raporda ayrıca, hak savunucularının faaliyetleri nedeniyle "terörist" veya "terör örgütü sempatizanı/üyesi" olarak nitelendirilmesinin "terör" ve "bununla ilişkili suçların" tanımını keyfî biçimde genişlettiğine de vurgu yapıldı.

Raporda, bu duruma İzmir Emniyet Müdürlüğü'nün çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan personele yönelik hayata geçirdiği "Biz İzmiriz" projesi kapsamında Şubat 2020'de yapılan eğitim toplantısı örnek verildi. Rapora göre, söz konusu toplantıda "Örgütler nasıl üye topluyor?" başlığı altında yer verilen bir slaytta "terörist olmaya yatkın kişiler"in "Politikaya uzak, anarşiye yakın," "Milliyetçilik yok, globalizm çok," "Dine inanmayanlar çok ya da zayıf," "Hayvan, insan, çevre konularına aşırı duyarlı," "Algıları çok açık, aktivist vs. olmak isterler," "Sosyal medyada zaman geçiriyorlar" gibi ifadelerle tanımlandığı belirtildi. Raporda, "Bu örnekte görüldüğü gibi kolluk birimleri tarafından hak savunucuları terörist olmaya yatkın kişiler olarak tanımlanıyor ve zaten kapsamı belirsiz olan terör tanımının sınırsız ve keyfî şekilde genişletilmesinin önü açılıyor" ifadesi kullanıldı.

Eren Keskin: Eskiden konuşacak bir hakim, savcı bulurduk

Hakkında bugüne kadar 143 dava açılan İnsan Hakları Derneği Eş Başkanı Eren Keskin, ifade özgürlüğü önündeki çok fazla engel olduğuna işaret etti. Gezi davasında verilen hapis cezaları ile tutuklama kararlarını hatırlatan Keskin, sivil toplumun geldiği noktaya atıfta bulunarak, "Bize alan bırakmadılar. Biz gidelim istiyorlar ama birilerinin de bazı şeyleri göze alması gerekiyor. Biat etmeyen kitleden korkuyorlar. Kendimi bu kadar korumasız hissettiğim başka bir süreç hatırlamıyorum. Mücadeleden başka seçeneğimiz yok" dedi. Yargının durumuna da değinen avukat Keskin, "Eski devlet, yeni devlet diye ben ayırmıyorum. Yargı her zaman bağımlıydı ama eskiden şöyle bir şey vardı: Mutlaka konuşacak bir hakim, savcı bulurduk, şimdi o yok" diye ekledi.