İtikaf ne demek, nasıl yapılır? Evde itikaf olur mu?

İtikaf ne demek nasıl yapılır? Peygamber efendimizin terk etmediği itikaf ibadetinin vakti ve şartları nelerdir? Kimler, nerelerde itikafa girebilir?  İtikafı bozan durumlar nelerdir? İtikaf hakkında merak edilen  bir çok konuyu Furkan Haber ekibi olarak derledik.

İtikaf; kişinin tüm vaktini Rabbine vermesi, dünyadan yüz çevirerek daima Allah ile meşgul olmasıdır. Bir ibadet şekli olan itikafın kuralları, Allah ve Rasulü tarafından belirlenmiş ve bizlere ulaşmıştır. Peygamberimizin özelillkle Ramazan ayının son zamanlarında itikafa girmesi sebebi ile Ramazan'ın özel sünnetlerinden biri olarak görülür.

İtikaf Ne Demek?

Sözlük anlamı; tüm vakitlerini doldurmak, bir köşeye çekilerek yaşamaktır. Istılahta ise; itikâf (cemaatle namaz kılınabilen) bir mescitte, oruçlu olarak, ibadet amacıyla, belli bir zaman dilimi için kapanmaya niyet ederek tüm vaktini ibadetle geçirmek, anlamına gelir.

İbni Kayyım'a göre; itikâf kalbi Allah’a bağlamak, tüm meşguliyetlerden uzaklaşıp yalnız yaratıcı ile meşgul olmak, Allah’tan başka her şeyden kopup tüm düşünce ve fikri, Rabbin zikri ve sevgisi ile doldurmaktır. Bu şartlarda geçen bir itikâf için “Eğer kalp, Allah’a bağlanmışsa ne kadar zevkli vakit geçirecektir” der.

İbn-i Ata ise; i’tikafa giren kişiyi, bir ihtiyacından dolayı padişahın kapısına giden ve padişah istediğini verinceye kadar oradan ayrılmayan dilenen bir adama benzetmektedir. Nasıl ki bu dilenci adam, muhtaçtır ve ısrarcıdır, kul da tıpkı bu dilenci gibi Allah’ın mağfiretine, keremine ondan gelecek her türlü hayra muhtaçtır ve gidebileceği başka hiçbir kapı yoktur!

İtikaf Nasıl Yapılır?

Sünnet olan itikafa girecek kişinin, Ramazan orucunu tutuyor olması ve fıkhi açıdan da temiz olması gerekir. Yani itikafa girecek olan kadınların hayız ve nifas halinde bulunmaması gerekmektedir. Erkeklerde cünüplük orucu ve itikafı bozmaz. Kişi gusül abdesti alarak itikafa devam edebilir. Bu şartları yerine getiren kişi, camiye girip niyet ederek itikafa başlayabilir.

Kadınlar İtikafa Nasıl Girer?

Şafi mezhebine bağlı olan kadınların da, itikaf ibadetini erkekler gibi mescitte gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Ancak günümüz mescitlerinde buna uygun mescitler bulunmadığından, erkek ve kadınların aynı zamanda bu tarz bir ibadet gerçekleştirmeleri mümkün olamayacaktır. Bu sebeple Şafi mezhebine bağlı kadınlar, bu ibadette Hanefileri taklit ederek evlerinin uygun alanlarını mescit olarak tayin edip itikaf ibadetlerini gerçekleştirebilirler.

İtikafın şartları nelerdir? 

Ramazan ayının son on gününde girilen itikâf ibadeti, Allah Rasulü’nün vefat edinceye kadar terk etmediği müekked sünnetlerindendir. İbni Mace’de yer alan bilgiye göre, vefat edeceği sene, 20 gün boyunca itikafta kalmıştır.

Peygamber Efendimizin itikafa, Ramazan ayının son on gününde girmesinin nedeni, Kadir gecesinin bu günlerin gecesinde olmasından kaynaklanır.

Alparslan Kuytul Hocaefendi de itikafın son on günde olmasının bir hikmeti olarak şöyle bir yorumlamada bulunur; "Yirmi gün oruç tutmuş ve gücü azalmış olan Müslümanın çalışmayı terk etmesi ve istirahat etmesi yolu gösterilmektedir. Yirmi gün boyunca nefsini terbiye etmiş Müslümana son on günde bunu hızlandırması imkanı sunulmaktadır."

Peygamber Efendimiz, itikâfa gireceği zaman Mescid-i Nebevî’de kendisine bir yer hazırlar, orada ibadetle meşgul olur, zorunlu olmadıkça dışarıya çıkmazdı. Yine İtikâfta iken; dünyevî işlerle meşgul olmaz, hanımlarıyla birlikte olmaz, toplumsal ilişkilerine bir müddet ara verirdi.

İtikafa Ne Zaman Girilebilir? İtikafın süresi var mı?

İtikaf; vacip, sünnet ve müstehab olarak 3'e ayrılır:

Vacip İtikaf

Adak itikaflardır. Adakta bulunan bir kişiye adağını yerine getirmek vacip olur. Belli bir süresi yoktur.

Kişinin adadığı itikaflar bu kısma girer. Adakta bulunan bir kişiye adağını yerine getirmek vacip olur. Bunun belli bir süresi yoktur. Ne kadar adadıysa istediği uygun bir vakitte adağını tamamlamak üzere itikafa girebilir. Vacip olan itikafın da gündüzü oruçlu geçmelidir. Alimlerimiz vacip itikafın en azının bir gün olduğunu belirtmiştir.

Sünnet İtikaf

Peygamberimiz, orucun farz kılındığı seneden itibaren her yıl Ramazanayının son 10 günü itikafa girmiştir. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 67, 129). Bu sebeple, sünnet olan itikaf ancak Ramazan ayının son on gününde yapabilir. İtikafta kalma süresi kişiye bağlıdır.

İtikafın gerçekleşebilmesi için geçmesi gereken en az müddet; Hanefi mezhebinin meşhur imamlarından İmam Yusuf’a göre; en az 1 gün, İmam Muhammed’e göre; en az 1 saat, Malikî mezhebine göre; 1 gün ve bir gece, Şafiilere göre; ‘Subhanallah’ diyecek bir zamandan fazla durmak, Hanbelî mezhebine göre ise; bir an durmaktır.

Müstehab itikaf

Bu tarz tikafta oruç şart değildir. Bu nedenle kişi istediği vakitte bir saatliğine bile olsa itikafa girebilir. Önemli olan Camide olması ve niyet etmesidir.

İtikafı Bozan Durumlar Nelerdir?

İtikafı bozan durumların başında mescidin terk edilmesi gelir. Kişi mescidi ancak şer’i ve zorunlu hallerde terk edebilir. Cinsi münasebet ve bayılmak da itikafı bozan durumlardandır.

Öte yandan, abdest ihtiyaçlarını gidermek ve gusletmek için çıkmak gerekirse, bu tabiî bir özür olduğundan abdest için veya gusül için çıkmak itikâfı bozmaz.